EF ย่อมาจาก Executive functions (ฟังก์ชันการทำงานของสมองระดับสูง) เป็นกลุ่มทักษะทางจิตที่ช่วยให้บุคคลสามารถวางแผน, ตัดสินใจ, ควบคุมอารมณ์, และปรับตัวให้เข้ากับสถานการณ์ต่างๆ ได้ ฟังก์ชันเหล่านี้มีความสำคัญในชีวิตประจำวันและการทำงาน โดยเฉพาะในการจัดการกับภารกิจที่ซับซ้อน ซึ่งต้องใช้ความคิดที่มีการวางแผนและการประเมินผลต่างๆ
ฟังก์ชันการทำงานหลักๆ ของ executive functions ได้แก่:
- การควบคุมตัวเอง (Inhibition) – ความสามารถในการยับยั้งพฤติกรรมหรือการตอบสนองที่ไม่เหมาะสม เช่น การควบคุมอารมณ์หรือการตัดสินใจที่ดี
- การจัดการเวลา (Time Management) – ความสามารถในการวางแผนและแบ่งเวลาให้เหมาะสมสำหรับกิจกรรมต่างๆ
- การวางแผนและการตั้งเป้าหมาย (Planning and Goal Setting) – การตั้งเป้าหมายและการวางแผนเพื่อให้บรรลุเป้าหมายเหล่านั้น
- การปรับตัว (Cognitive Flexibility) – ความสามารถในการปรับเปลี่ยนวิธีการหรือความคิดตามสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลง
- การจำและการประมวลผลข้อมูล (Working Memory) – ความสามารถในการเก็บข้อมูลและใช้ข้อมูลนั้นในการตัดสินใจหรือแก้ปัญหาชั่วคราว
ฟังก์ชันเหล่านี้ส่วนใหญ่ควบคุมโดยส่วนต่างๆ ของสมอง เช่น prefrontal cortex ซึ่งเกี่ยวข้องกับการตัดสินใจ, การคิดวิเคราะห์, และการควบคุมพฤติกรรม
